Bielsko-Biała, dnia 9.11.2018r.

Zagadnieniem z którym często spotykają się prawnicy w naszej Kancelarii udzielając porad prawnych na terenie Bielska-Białej i Szczyrku jest odpowiedzialność zarządcy drogi, za ewentualne uszkodzenia powstałe w wyniku poruszania się po drodze publicznej.

Obowiązki zarządcy drogi publicznej zostały określone w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ww. ustawy, powołanym podmiotem do zarządu jest w przypadku dróg:

• gminnych – wójt, burmistrz, prezydent,
• powiatowych – zarząd powiatu,
• wojewódzkich – zarząd województwa,
• krajowych – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.

Niniejszy akt prawny formułuje liczne obowiązki, dotyczące przede wszystkim wykonywania ogółu prac remontowych i zabezpieczających przywracających pierwotny stan nawierzchni oraz bieżących robót konserwacyjnych, porządkowych i innych, których celem jest poprawa i zwiększenie bezpieczeństwa ruchu. Wykonanie tych obowiązków powinno dążyć do wzoru wskazanego przez
Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 25 września 1980 r. (sygn. akt II CR 316/80) drogi publiczne muszą być utrzymane w stanie wykluczającym narażenie ich użytkowników na wypadek, pozostający w wyłącznym i bezpośrednim związku przyczynowym z korzystaniem z nich. Zaniechanie lub wadliwe wykonanie obowiązków wynikających z ustawy o drogach publicznych może powodować odpowiedzialność zarządcy drogi na podstawie tzw. reżimu deliktowego (art. 415 k.c.). Koniecznym do jej przypisania za czyn niedozwolony jest spełnienie kumulatywne przesłanek:

• Szkody – przesłanka rozumiana jako uszczerbek w dobrach materialnych i niematerialnych, których poszkodowany doznał wbrew swojej woli. Zarządca drogi ponosi odpowiedzialność za szkodę osobową (koszty rehabilitacji, leczenia) oraz szkodę rzeczową (uszkodzenie elementów pojazdu np. felgi, elementów podwozia).
• Winy
• Związku przyczynowo skutkowego – występujący między winą, a szkodą z którym ustawa wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą np. uszkodzenie pojazdu zostało spowodowane poprzez najechanie na uszkodzony fragment jezdni.

Należy szczególnie rozwinąć pojęcie winy, której rozumienie może przysporzyć największych trudności. Wina może objawiać się w postaci umyślnej lub nieumyślnej. Z umyślnym naruszeniem reguł zachowania mamy do czynienia, gdy podmiot ma zamiar wyrządzenia szkody, albo przewidując możliwość jej wyrządzenia godzi się na to. Natomiast nieumyślne wyrządzenie szkody, ma miejsce wtedy, gdy określony podmiot prawa cywilnego na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach wyrządza szkodę, mimo, że możliwość wyrządzenia szkody przewidywał albo mógł przewidzieć. Wina zarządcy drogi zazwyczaj polega na niedbalstwie, a najbardziej jaskrawym jej przykładem jest odpowiedzialność za uszkodzony fragment drogi publicznej, kiedy nie podjął odpowiednich czynności kontrolnych oraz działań w kierunku zapobieżenia istniejącemu niebezpieczeństwu. Zarządca drogi może zostać zwolniony z odpowiedzialności jeżeli odpowiednio oznakuje istniejącą wadliwość nawierzchni np. poprzez znak A-11, ustawienie pachołków lub jeżeli naprawa wymaga większego nakładu pracy poprzez zainstalowanie czasowej sygnalizacji świetlnej. Najczęściej spotykanym przypadkiem jest, gdy zarządca drogi podejmuje działania poprzez samo ustawienie znaku A-11, a to w konkretnym przypadku często nie jest wystarczające, bowiem warunki atmosferyczne np. padający deszcz może uniemożliwić dostrzeżenie istniejących ubytków w jezdni, w tej sytuacji podmiot odpowiedzialny winien zastosować dalsze kroki np. poprzez tymczasowe zasypanie istniejącego ubytku w jezdni.

Drugim typem zdarzenia, z którym najczęściej spotykają się praktycy, to wszelkie sytuacje związane z wtargnięciem dzikiej zwierzyny na jezdnie. Działalność zarządcy drogi powinna się objawiać współpracą z kołami łowieckimi, nadleśnictwem. W sytuacji, gdy zarządca powziął informacje o miejscach bytowania lub trasy migracji dzikich zwierząt powinien on zainstalować znak drogowy A-18b, który jak wskazało orzeczenie z dnia 07.09.2018 r. sygn. akt II Ca 504/17, przynajmniej w teorii ma walor powodujący u kierowców większą uwagę na zdarzenia mające miejsce także poza obrębem jezdni.

Istotnym elementem w procesie dochodzenia odszkodowania od zarządcy drogi jest okres przedawnienia oraz ciężar dowodowy. W przypadku roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega ono przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące szkodę

(art. 442¹ § 1 k.c.). Ciężar dowodowy okoliczności stanowiących podstawę odpowiedzialności leży zgodnie z art. 6 k.c. po stronie poszkodowanego, w tym celu należy w pierwszej kolejności pamiętać o udokumentowaniu całego zdarzenia. Jakość tych dowodów pomoże w szybkim i skutecznym uzyskaniu odszkodowania. Takimi dowodami mogą być:

• zdjęcia z miejsca zdarzenia,
• protokół z miejsca zdarzenia sporządzony przez Policję,
• oświadczenia świadków.

W przypadku zainteresowania ofertą Kancelarii zapraszamy do kontaktu z naszym radcą prawnym lub adwokatem.